Ο Εξελικτικός Ρόλος του Ανθρώπου στη Γη
Ο πλανήτης μας αποτελεί ένα ενιαίο εξελισσόμενο σύστημα, έναν ζωντανό οργανισμό μέσα στον οποίο κάθε μορφή ζωής διαδραματίζει τον δικό της ιδιαίτερο ρόλο, όπως ακριβώς κάθε ζωτικό όργανο στο σώμα μας έχει τη δική του λειτουργία. Τα πάντα πάνω στη Γη διατηρούν μια βαθιά συνάφεια, γεγονός που πλέον καταδεικνύεται έντονα από την επιστημονική κοινότητα και επισημαίνεται με δραματικούς τόνους από το σύνολο των οικολογικών οργανώσεων. Επίσης, από αρχαιοτάτων χρόνων οι εσωτερικές παραδόσεις αναφέρουν ότι πάνω στη Γη συνυπάρχουν με τον άνθρωπο και εξελίσσονται παράλληλα με αυτόν και άλλες μορφές ύπαρξης.
Μία από αυτές τις μορφές ύπαρξης λέγεται ότι είναι και το επονομαζόμενο στοιχειακό βασίλειο. Στη μακρινή αρχαιότητα οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι έκαναν λόγο για τα τέσσερα Στοιχεία (Αέρας, Φωτιά, Νερό και Γη) και για το πώς η λειτουργία τους διαμόρφωσε τον κόσμο γύρω μας. Η παραδοχή της ύπαρξης των Στοιχείων συναντάται και στις ινδικές παραδόσεις όπου αναφέρονται ως Τάτβα. Σε ό,τι αφορά στη Δύση, οι πεποιθήσεις σχετικά με την ύπαρξη των τεσσάρων Στοιχείων επηρέασαν την αλχημεία και την αστρολογία, και αποτέλεσαν βασικό και διαχρονικό πυρήνα μελέτης της δυτικής εσωτερικής παράδοσης σε κάθε της έκφανση. Στην παγκόσμια λαϊκή σοφία συναντούμε αρκετές αναφορές για αυτές τις υπάρξεις, σε θρύλους και σε λαϊκές παραδόσεις όπου γίνεται λόγος για νεράιδες, ξωτικά, γνώμους, αερικά κ.α.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην εσωτερική παράδοση, θεωρείται ότι το στοιχειακό βασίλειο αποτελείται από μορφές ύπαρξης που εκφράζουν τις θεμελιώδεις αρχές των τεσσάρων Στοιχείων και ότι η δράση αυτών των στοιχειακών οντοτήτων συμβάλει στη δόμηση και συντήρηση της συνοχής του υλικού κόσμου. Η αλληλεπίδραση κι η συνεργασία του ανθρώπου με τις στοιχειακές οντότητες λέγεται πως μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντική τόσο για τον άνθρωπο όσο και για εκείνες. Και επειδή όπως αναφέρεται δεν διαθέτουν ψυχή, μέσω αυτής της σχέσης ανοίγεται για αυτές η δυνατότητα να αποκτήσουν.
Γενικά, ένας βιωματικός τρόπος προσέγγισης και αλληλεπίδρασης με τη φύση, η βίωση της ομορφιάς και της αρμονίας της, επισημαίνεται ότι μπορεί να δώσει τα κλειδιά για μια πιο ουσιαστική σχέση με το στοιχειακό βασίλειο και να μας κάνει να αντιληφθούμε βαθύτερα την πραγματικότητά του αλλά και το ρόλο μας σχετικά με αυτό.
Πέρα από το στοιχειακό βασίλειο, στον πλανήτη υπάρχουν και το ορυκτό, το φυτικό και το ζωικό βασίλειο που μας είναι περισσότερο γνωστά, διότι εκφράζονται στις διαστάσεις της ύλης που η εξωτερική μας συνειδητότητα αντιλαμβάνεται. Πρόκειται για μορφές ύπαρξης που αναφέρεται ότι εξελίσσονται συλλογικά, καθώς δεν διαθέτουν ατομική συνείδηση όπως ο άνθρωπος. Θεωρείται ότι διαθέτουν αυτό που στην εσωτερική παράδοση αποκαλείται ομαδική ψυχή, (η οποία δρα ως συνειδησιακό κέντρο βάρους και ως κοινή τράπεζα εμπειριών όλων των μελών του καθενός από αυτά τα βασίλεια).
Το ανθρώπινο βασίλειο τοποθετείται σε μια ανώτερη βαθμίδα από τα παραπάνω. Η ανθρωπότητα, σύμφωνα με τις εσωτερικές παραδόσεις, δρα σε ένα βαθύτερο επίπεδο συλλογικά ως ομαδική ψυχή, αλλά ταυτόχρονα κάθε άνθρωπος διαθέτει ατομική ψυχή, αυτοσυνείδηση και ελεύθερη βούληση. Έχοντας υπερβεί σε σημαντικό βαθμό τον κόσμο των ενστίκτων και έχοντας αναπτύξει τη συνειδητή χρήση των συγκινήσεων και του νου, ο άνθρωπος φέρει ιδιαίτερη ευθύνη και ρόλο σε σχέση με τους κατοίκους των υπολοίπων βασιλείων. Ένα ρόλο καταλυτικό και καθοδηγητικό εξελικτικά.
Η επιστήμη γνωρίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μελών του ορυκτού βασιλείου, χαρακτηριστικά τα οποία εκφράζονται με την εκδήλωση συγκεκριμένων χημικών και φυσικών ιδιοτήτων. Αναγνωρίζεται σαφώς πως δεν πρόκειται για αδρανή, νεκρή ύλη αλλά για εξελισσόμενες μορφές ύπαρξης. Έτσι, από το πιο απλό πέτρωμα μέχρι την κορωνίδα της εξέλιξης του ορυκτού βασιλείου που θεωρείται ότι είναι το διαμάντι υπάρχει ένας ολόκληρος εξελικτικός δρόμος με ποικίλες διαβαθμίσεις. Εξάλλου είναι γνωστό σε όσους μελετούν τα ορυκτά πως συμβαίνουν ακόμη και αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους όταν ορισμένα είδη βρίσκονται κοντά, οι οποίες οδηγούν σε εμφανείς αλλαγές των ιδιοτήτων τους. Λέγεται πως αν ο άνθρωπος υιοθετήσει μια στάση αντιμετώπισης τους ως ζωντανές οντότητες που χρίζουν σεβασμό μπορεί να διευρύνει τους δικούς του ορίζοντες αλλά και να βοηθήσει τούτο το βασίλειο στην εξέλιξή του μέσω της συνεργασίας μαζί του. Άλλωστε, ανέκαθεν, οι εσωτερικές παραδόσεις θεωρούσαν πως ο άνθρωπος μπορεί να επιδρά με τη σκέψη και τα συναισθήματά του πάνω σε αυτό.
Ένα από τα ενδεικτικότερα παραδείγματα της επιρροής που μπορεί να έχει ο άνθρωπος στα άλλα βασίλεια συνιστά η αλληλεπίδρασή του με τα φυτά. Έχουν πραγματοποιηθεί ποικίλα επιστημονικά πειράματα που έχουν αποδείξει ότι η συνειδητή και φορτισμένη συγκινησιακά σκέψη, η ομιλία προς αυτά, το σωματικό άγγιγμα και η μουσική επιδρούν εμφανώς επάνω τους προκαλώντας άμεσες αντιδράσεις που καταγράφονται από επιστημονικά όργανα (όπως, για παράδειγμα, αλλαγή σε ενεργειακά πεδία που φαίνονται γύρω τους σε φωτογραφίες Κίρλιαν ή ακόμη και κίνηση του φυτού), αλλά και επηρεάζοντας την ανάπτυξή τους και την καρποφορία τους. Ταυτόχρονα η επίδραση του φυτικού βασιλείου είναι ανεκτίμητη για τον άνθρωπο αλλά και για κάθε μορφή ύπαρξης του πλανήτη. Ενδεικτικά αναφέροντας, η επίδρασή των φυτών στον άνθρωπο εξισορροπεί, θεραπεύει, εντυπώνει την ομορφιά, προσφέρει ζωτικότητα και εξασφαλίζει την ίδια την επιβίωσή του μέσω παραγωγής οξυγόνου και τροφής.
Σε ό,τι αφορά στην αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το ζωικό βασίλειο, αυτή είναι περισσότερο εμφανής. Ο άνθρωπος μπορεί να είναι σύντροφος και καθοδηγητής για τα ζώα, να τα βοηθά να εξελιχθούν και ταυτόχρονα να μαθαίνει και ο ίδιος από τη συναναστροφή μαζί τους και την προσπάθεια να αντιληφθεί τις εξελικτικές τους ανάγκες. Ο σεβασμός, η κατανόηση και η αγάπη προς αυτά αποτελούν θεμελιώδη γνωρίσματα μιας τέτοιας σχέσης, γεγονός που το γνωρίζει κάθε άνθρωπος που αποζητά να τα προσεγγίζει, τόσο στο φυσικό τους περιβάλλον, όσο και εξημερωμένα.
Η ομαδική ψυχή όλων των βασιλείων του πλανήτη αποτελεί ένα είδος ποιοτικής σύνθεσης αυτών κατά τις εσωτερικές παραδόσεις. Πρόκειται για μια ευρύτερη συνείδηση που υπερβαίνει τα συστατικά της μέρη, εξυψώνεται πάνω από αυτά και στέκει ως αυτόνομη οντότητα που τα εμπεριέχει ως συνειδησιακά κύτταρά της. Κάτι τέτοιο θα πρέπει μάλλον να εννοείται όταν γίνεται λόγος για πλανητική συνείδηση. Δεν είναι μακριά από ό,τι αποκαλούμε Μητέρα Γη, ή από αυτό που ορισμένοι σύγχρονοι επιστήμονες έχουν αρχίσει να αποκαλούν Γαία, καθώς είναι εμφανές, ότι αποτελεί έναν ενιαίο, ζωντανό και εξελισσόμενο οργανισμό.
Ο άνθρωπος μπορεί να επιδρά και να επηρεάζει τη Γη και την εξέλιξή της, μέσω της αλληλεπίδρασής του με τα άλλα βασίλεια ύπαρξης. Η ποιότητα αυτής της αλληλεπίδρασης αποτελεί, σε κάθε περίσταση, εξελικτική ευθύνη της ανθρωπότητας συλλογικά, αλλά και του κάθε ανθρώπου ατομικά. Κάθε δράση, ακόμη και η μη δράση, έχουν ένα αποτέλεσμα εξελικτικά (θετικό ή αρνητικό) και δεν είναι δυνατόν να είναι κάποιος ουδέτερος. Σε κάθε περίπτωση η επιλογή είναι δική μας.
Σ.Κ.Σ.