Η Περιπέτεια της Εξέλιξης
Η εσωτερική παράδοση αναγνωρίζει πως τα πάντα διέπονται από έναν εξελικτικό σκοπό ο οποίος αποτελεί το πρωταρχικό έναυσμα της Δημιουργίας, αλλά και τον τελικό της προορισμό. Ο σκοπός τούτος θεωρείται ως έκφραση μιας αόρατης Κοσμικής Αρχής από την οποία τα πάντα αντλούν την ύπαρξή τους, ανεξάρτητα από το όνομα που δόθηκε σε αυτή στις διάφορες περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας.
Σε ότι αφορά στην πράξη της Δημιουργίας αναφέρεται πως εκπορεύτηκε από μια αρχική κατάσταση η οποία φαντάζει ως ανυπαρξία, διότι αδυνατούμε να την αντιληφθούμε με οποιονδήποτε τρόπο. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι υπήρξε ένα είδος μετάβασης από μια ανεκδήλωτη και δυνητική κατάσταση σε μια εκδηλωμένη και πιο συγκεκριμένη. Από τούτη την ανεκδήλωτη κατάσταση λέγεται πως ανέβλυσε η πλέον υψηλή όψη του εκδηλωμένου Κόσμου, εκείνη του αγνού πνεύματος που βρίσκεται πέρα από κάθε μορφική αντίληψη και το οποίο περιγράφεται ως καθαρό Φως. Κατόπιν το πνεύμα άρχισε να αποκτά πιο σύνθετα και μορφοποιημένα χαρακτηριστικά, που σταδιακά γίνονταν ολοένα πιο απτά και υλικά. Αυτή η πορεία προς την ύλη εκφράστηκε με τη δημιουργία των επιπέδων του εκδηλωμένου Κόσμου, τα οποία συνιστούν διαφορετικούς τρόπους λειτουργίας της ύπαρξης. Σύμφωνα με την εσωτερική κοσμογονία έτσι δημιουργήθηκαν το νοητικό, το αστρικό και το αιθερικό-φυσικό επίπεδο, με το τελευταίο να αποτελεί, στην πλέον πυκνή του όψη, εκείνο που αντιλαμβανόμαστε ως υλικό κόσμο στην καθημερινότητα.
Με τη δημιουργία του φυσικού επιπέδου το κατερχόμενο πνεύμα έφτασε σε ένα ναδίρ σε ό,τι αφορά την κάθοδό του προς την ύλη. Και έχοντας περάσει από όλα τα επίπεδα του εκδηλωμένου Κόσμου, άρχισε να κινείται αντίστροφα σε μια ανοδική πορεία από τα πυκνότερα υλικά επίπεδα προς τα πιο πνευματικά. Πρόκειται για ένα ταξίδι επιστροφής του πνεύματος στην ανεκδήλωτη πηγή του, έως την τελική απορρόφησή του από αυτή μαζί με όλη την εμπειρία που αποκόμισε. Καθώς η ανεκδήλωτη Αρχή που βρίσκεται πίσω από τη Δημιουργία αφομοιώνει τούτη την εμπειρία λέγεται πως μεταβάλλεται συνειδησιακά. Με αυτό τον τρόπο εξελίσσεται μέσα από αέναες φάσεις εκδήλωσης και απόσυρσης. Κάθε νέα Δημιουργία φέρει εντός της, ως ένα είδος κληρονομιάς, την εμπειρία όλων των προηγούμενων. Πρόκειται για μια ρυθμική διαδικασία που θυμίζει την εκπνοή και την εισπνοή, αλλά και την πλημμυρίδα και την άμπωτη της παλίρροιας. Στην ανατολική παράδοση τούτη η εναλλαγή μεταξύ εκδήλωσης και απόσυρσης αναφέρεται ως «οι μέρες και οι νύχτες του Μπράχμα».
Ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του δημιουργημένου Κόσμου και εντός του λειτουργούν οι ίδιες αρχές και νόμοι οι οποίοι διέπουν όλη τη Δημιουργία. Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη είναι μια πνευματική οντότητα, ένας πνευματικός σπινθήρας προερχόμενος από εκείνο το παγκόσμιο ρεύμα καθαρού Φωτός, που όπως προαναφέρθηκε αναβλύζει από την ανεκδήλωτη Αρχή. Κάθε τέτοιος πνευματικός σπινθήρας ακολουθεί την ίδια διαδρομή στην οποία κινείται η Δημιουργία. Όπως η σταγόνα νερού κυλά με το ρεύμα του ποταμού.
Αρχικά πραγματοποιεί την κάθοδο προς την ύλη αποκτώντας φορείς που του επιτρέπουν να λειτουργεί αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα ύπαρξης. Ενδύεται έτσι με ένα νοητικό φορέα, ένα συγκινησιακό και έναν υλικό, ενσαρκωνόμενος τελικά στο φυσικό επίπεδο. Όσο ο άνθρωπος εμπλουτίζει την εμπειρία του στην ύλη, αρχίζει να στρέφεται στον εσωτερικό του κόσμο και φτάνει στο σημείο εκείνο όπου ενσυνείδητα ξεκινά μια ανοδική πορεία επιστροφής προς τον πνευματικό πυρήνα της ύπαρξής του. Πρόκειται για ένα ταξίδι αυτοανακάλυψης των περιεχομένων του εαυτού, καθώς και αναζήτησης του ρόλου του μέσα στη ζωή. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί τη διαρκή εκλέπτυνση όλων των φορέων και μια τάση για πνευματική έκφραση μέσω αυτών.
Στην πραγματικότητα, αυτό είναι το εξελικτικό μονοπάτι που βαδίζει ολόκληρη η ανθρωπότητα και κάθε μέλος της ανθρώπινης οικογένειας συμμετέχει σε τούτη τη συλλογική πορεία. Το επίπεδο της συνειδησιακής διεύρυνσης είναι εκείνο που καθορίζει το βαθμό αντίληψης της εξελικτικής πορείας κάθε ανθρώπου. Σύμφωνα με τις εσωτερικές παραδόσεις, το βέβαιο είναι ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η ανθρωπότητα θα ολοκληρώσει αυτό το ανοδικό ταξίδι. Ωστόσο, κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αναλάβει ενσυνείδητα το έργο της ατομικής του εξέλιξης και να επιταχύνει την αφύπνιση και την καλλιέργεια της πνευματικής του υπόστασης, όπως και την εξύψωση της συνείδησής του. Σε κάθε εποχή υπήρξαν άνθρωποι που επέλεξαν να μην αφεθούν παθητικά στο ρεύμα της εξέλιξης, αλλά να επιδράσουν δημιουργικά σε αυτό. Πρόκειται για εκείνους που αναλαμβάνουν την ευθύνη του εαυτού τους και με συνειδητή προσπάθεια εργάζονται για την επίσπευση της εξελικτικής τους προόδου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο διευρύνουν τα συνειδησιακά τους μονοπάτια, αλλά καθίστανται οι ίδιοι φωτεινοί οδοδείκτες για κάθε άλλη ανθρώπινη ύπαρξη που θα θελήσει ν’ ακολουθήσει την ίδια πορεία.
Από τα πανάρχαια χρόνια έως και σήμερα ένας μικρός σχετικά αριθμός ανθρώπων αναλαμβάνει τούτο το έργο και μέσω εσωτερικής εκπαίδευσης προπορεύεται στο εξελικτικό μονοπάτι και το χαρτογραφεί για χάρη της ανθρωπότητας. Αυτός είναι ο σημαντικός ρόλος που διαδραμάτισαν οι εκάστοτε Μυστηριακές Σχολές, μέσω των οποίων προσφερόταν η οργανωμένη μαθητεία και τα απαραίτητα εφόδια για ενσυνείδητη πνευματική πρόοδο. Όπως ο οδοιπόρος που διαθέτει ένα χάρτη δεν χάνεται και φθάνει γρηγορότερα εκεί που θέλει, έτσι και ο άνθρωπος που χρησιμοποιεί το χάρτη της εσωτερικής σοφίας έχει τη δυνατότητα να κινείται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα.
Με τη βοήθεια της εσωτερικής εκπαίδευσης, που πάντοτε προσέφεραν και προσφέρουν οι Μυστηριακές Σχολές, ο άνθρωπος διευρύνεται συνειδησιακά, αναπτύσσει τις ευγενέστερες πλευρές της φύσης του και καθίσταται συμμέτοχος στα εξελικτικά δρώμενα της εποχής του με τρόπο καταλυτικό. Μαθαίνοντας να ανυψώνει τη συνείδησή του προς τις πλέον πνευματικές όψεις της ύπαρξής του, αντλεί από την άσβεστη φλόγα της ψυχής του το απαραίτητο δυναμικό για να διαμορφώσει την εσωτερική του εμπειρία σε δημιουργικές ιδέες και οράματα για έναν κόσμο καλύτερο και παλεύει για την υλοποίησή τους. Όσο αντιλαμβάνεται βαθιά μέσα του την ενότητά του με κάθε άλλη ύπαρξη και την ουσιώδη αλληλοσυσχέτισή του με τον ίδιο τον πλανήτη που κατοικεί, τόσο η άποψη του για τη ζωή αλλάζει και πλέον η υλική καθημερινότητα παύει να είναι αυτοσκοπός, αλλά ένας στίβος συνειδησιακής εκπαίδευσης μέσα από τον οποίο μπορεί να βελτιωθεί το σύνολο της πλανητικής ζωής.
Υπό αυτή την έννοια η ατομική εξέλιξη επιδρά και στη συλλογική, καθώς γίνονται όλο και πιο έντονα αντιληπτοί οι ανεξίτηλοι πνευματικοί δεσμοί με κάθε μορφή ύπαρξης, μια και όλες είναι σπινθήρες του ίδιου φωτεινού ποταμού που αναβλύζει από την ανεκδήλωτη Αρχή του Κόσμου. Σε ένα τέτοιο επίπεδο συνείδησης του ατόμου, η ανθρωπότητα γίνεται πλέον η οικογένειά του και ο πλανήτης είναι το σπίτι του, αποζητώντας να προσφέρει σε αυτά με όλη του την καρδιά. Η αντίληψη της εσωτερικής συνάφειας των πάντων μετουσιώνει την ανθρώπινη ύπαρξη, την οδηγεί στο να μοιράζεται τον εσωτερικό της πλούτο με κάθε μορφή ζωής και να αποζητά ως στόχο την πνευματική τελειότητα για χάρη της συλλογικής εξέλιξης. Τούτη η ενότητα που ο άνθρωπος αρχίζει να βιώνει στην καρδιά του, σταδιακά οδηγεί και στην έκφρασή της στην ύλη μέσα από συνεργασία, ορθές σχέσεις, ομαδικό δημιουργικό πνεύμα. Έτσι οικοδομείται ένα φωτεινό όραμα για το μέλλον, όπου η ανθρωπότητα θα είναι μια παγκόσμια αδελφωμένη κοινότητα, στην οποία θα κυριαρχεί ο υπέρτατος σκοπός της πνευματικής εξέλιξης και θα διέπεται από σεβασμό και αγάπη για όλα τα βασίλεια που συνθέτουν τον πλανήτη που την φιλοξενεί.