Σείριος

Ο Σείριος, ο «στίλβων» είναι ένα διπλός αστέρας και έχει το λαμπρότερο φως στον νυχτερινό ουρανό. Ο Σείριος, εκείνος που λάμπει ή κατακαίει, είναι ένα δυαδικό αστέρι. Με οπτικό φαινόμενο μέγεθος -1,46, είναι σχεδόν διπλάσιος από τον Κάνωπο, το επόμενο λαμπρότερο άστρο. Το σύστημα φέρει τον κατά Μπάγιερ προσδιορισμό α (Alpha) Canis Majoris, δηλαδή α του Μεγάλου Κυνός. Το διπλό άστρο αποτελείται από ένα λευκό αστέρα κύριας ακολουθίας φασματικού τύπου A1V τον Σείριο Α και ένα λευκό νάνο φασματικού τύπου DA2 τον Σείριο Β. Η απόσταση των δύο αστέρων ποικίλει από 8,2 μέχρι 31,5 αστρονομικές μονάδες[1].

Το 2016, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση οργάνωσε μια Ομάδα Εργασίας για τα Ονόματα Αστέρων (WGSN)[2] για την καταλογογράφηση και την τυποποίηση των ονομάτων των αστέρων. Το πρώτο δελτίο της WGSN τον Ιούλιο του 2016[3] περιελάμβανε πίνακα των δύο πρώτων ομάδων ονομάτων που εγκρίθηκαν από το WGSN, στο οποίο συγκαταλεγόταν ο Σείριος ως α Canis Majoris A[4].

Ο Σείριος είναι επίσης γνωστός ως «Άστρο του Κυνός», ονομασία που αντικατοπτρίζει την εξέχουσα θέση του στον αστερισμό του Canis Major (Μεγάλος Σκύλος)[5]. Η ηλιακή ανατολή του Σειρίου σηματοδοτούσε τις ετήσιες πλημμύρες του Νείλου στην Αρχαία Αίγυπτο και τις «ημέρες του κύνα» κατά τη θερινή περίοδο για τους αρχαίους Έλληνες, ενώ για τους Πολυνήσιους στο Νότιο Ημισφαίριο το αστέρι σηματοδοτούσε τον χειμώνα και αποτελούσε σημαντική αναφορά για τη ναυσιπλοΐα τους στον Ειρηνικό Ωκεανό. Η ηλιακή ανατολή ενός άστρου ή ενός γαλαξία συμβαίνει ετησίως όταν ανατέλλει το άστρο για λίγο πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα κατά την αυγή, λίγο πριν την ανατολή του ηλίου[6]. Ιστορικά, η σημαντικότερη τέτοια ηλιακή ανατολή είναι αυτή του Σείριου, σημαντικό χαρακτηριστικό του αιγυπτιακού ημερολογίου και της αστρονομικής ανάπτυξης. Η ηλιακή ανατολή των Πλειάδων, για παράδειγμα, προανήγγειλε την έναρξη της αρχαίας ελληνικής ιστιοπλοϊκής περιόδου, με τη βοήθεια της ουράνιας ναυσιπλοΐας[7], ενώ δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι Ινδιάνοι του πολιτισμού των ανοιχτών πεδιάδων χρησιμοποιούσαν τις ηλιακές ανατολές για να σηματοδοτήσουν την έλευση και το πέρασμα των ηλιοστασίων[8].

Ο Σείριος στην παγκόσμια μυθολογία
Ο Σείριος φέρει πάνω από 50 άλλες ονομασίες και ονόματα που συνδέονται μαζί του[9]. Στο δοκίμιο του Τζέφρι Σώσερ (Geoffrey Chaucer) Πραγματεία περί Αστρολάβου, φέρει το όνομα Άλχαμπορ και απεικονίζεται από το κεφάλι ενός κυνηγού. Με αυτό το όνομα ο Σείριος παρουσιάζεται συχνά σε μεσαιωνικούς αστρολάβους από τη Δυτική Ευρώπη[10]. Στη Σανσκριτική είναι γνωστός ως Μργκαβιάντα (Mrgavyadha) «κυνηγός ελαφιών», ή Λουμπντχάκα (Lubdhaka) «κυνηγός». Όπως και ο Μργκαβιάντα, το άστρο Λουμπντχάκα αντιπροσωπεύει τον Ρούντρα (Σίβα)[11]. Το αστέρι αναφέρεται ως Μακαρατζγιότι στο Μαλαγιαλάμ και έχει θρησκευτική σημασία στο κέντρο προσκυνητών Σαμπαριμάλα[12].

Στη Σκανδιναβία, ο Σείριος ήταν γνωστός ως Λοκαμπρένα («κάψιμο από τον Λόκι» ή «δαυλός του Λόκι»). Στην αστρολογία του Μεσαίωνα, ο Σείριος ήταν Μπεχένιος απλανής[13], που συσχετιζόταν με το βηρύλλιο και την άρκευθο και το αστρολογικό του σύμβολο καταγράφηκε από τον Κορνήλιο Αγρίππα στο Περί Απόκρυφης Φιλοσοφίας[14]. Πολλοί πολιτισμοί ιστορικά απέδωσαν ιδιαίτερη σημασία στον Σείριο, ιδιαίτερα σε σχέση με τη μορφή του Κύνα. Συχνά αποκαλείται «Άστρο του Κυνός» ως το λαμπρότερο άστρο του Canis Major, του αστερισμού του «Μεγάλου Κυνός».

Στην αρχαιότητα ο Σείριος απεικονιζόταν ένας από τα σκυλιά του Ωρίωνα. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι εκπορεύσεις του Σείριου θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τα σκυλιά, οδηγώντας τα σε ασυνήθιστη συμπεριφορά στις πιο καυτές ημέρες του καλοκαιριού. Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν τον Σείριο Canicula, δηλαδή «μικρό σκυλί». Ο Όμηρος, στην Ιλιάδα, περιγράφει την προσέγγιση του Αχιλλέα προς την Τροία σε αυτά τα λόγια:

Ο Σείριος υψώνεται αργά στον σκοτεινό υγρό ουρανό
Στις καλοκαιρινές νύχτες, το άστρο των άστρων,
Σκύλο του Ωρίωνα το λένε, το λαμπρότερο από όλα,
αλλά κακό προμήνυμα που φέρνει καύσωνες και πυρετούς
στο γένος το ανθρώπινο[15].

Στην ιρανική γενικότερα, στην περσική μυθολογία ειδικότερα και στον Ζωροαστρισμό, την αρχαία θρησκεία της Περσίας, ο Σείριος εμφανίζεται ως Τίστρυα και λατρεύεται ως βροχοποιός θεότητα (Τιστάρ στη νέα περσική ποίηση). Εκτός από τα εδάφια στα ιερά κείμενα της Αβέστα, ο Τίστρυα εμφανίζεται ως Τιρ στη μέση και νέα περσική λογοτεχνία, στο έπος Σαχναμέχ του Φερντουσί, Ως γιαζάτα δηλαδή δύναμη  που είναι «άξια λατρείας», ο Τίστρυα είναι θεότητα της βροχής και της γονιμότητας και ανταγωνιστής του Απαόσα, του δαίμονα της ξηρασίας. Στη μεταξύ τους μάχη ο Τίστρυα απεικονίζεται ως λευκό άλογο[16].

Στην κινεζική αστρονομία ο Σείριος είναι γνωστός ως το άστρο του «ουράνιου λύκου» Τενρό[17]. Στους αυτόχθονες λαούς της Βόρειας Αμερικής ο Σείριος συσχετίζεται με κυνοειδή. Οι Σέρι και οι Τοχόνο Ο’όντχαμ ορίζουν τον απλανή ως σκύλο που ακολουθεί τα πρόβατα του βουνού, ενώ οι Μπλάκφουτ τον ονόμαζαν «Κύων». Οι Τσερόκι συνδύαζαν τον Σείριο με τον Αντάρη ως φύλακες-σκύλους της «Ατραπού των Ψυχών».  Οι Ποουνί της Νεμπράσκα με τη σειρά τους και ιδιαίτερα η φυλή Σκίντι (φυλή του λύκου) τον ονομάζει Άστρο του Κυνός, ενώ άλλοι κλάδοι των Παουνί τον ονομάζουν Άστρο του Κογιότ. Βορειότερα στην Αλάσκα οι Ινουίτ στα στενά του Βερίγγειου τον αποκαλούν «Σκύλο της Σελήνης»[18].

Πολλοί πολιτισμοί συνδέουν επίσης τον Σείριο με τόξο και βέλη. Οι αρχαίοι Κινέζοι απεικόνιζαν ένα μεγάλο τόξο και βέλος στον νότιο ουρανό, που σχηματίζεται από τους αστερισμούς της Πρύμνης και της Μεγάλης Άρκτου. Σε αυτό το τόξο, η αιχμή του βέλους είναι ο λύκος Σείριος. Παρόμοια σχέση απεικονίζεται στο ναό της Άθωρ στην Ντεντερά, όπου η θεά Σατέτ ρίχνει το βέλος της στην Άθωρ (Σείριο). Γνωστό ως «Τιρ», το αστέρι απεικονίζεται με τη μορφή του βέλους στον μεταγενέστερο περσικό πολιτισμό[19].

Ο Σείριος αναφέρεται, επίσης, στη σουρά Αν-Νατζμ («Το Άστρο»), του Κορανίου, όπου του δίνεται το όνομα ας-σιρά (الشِّعْرَى) ο καθοδηγητής)[20]. Ο Ιμπν Κατίρ αναφέρει σε σχόλιό του πως «είναι το λαμπρό άστρο Μιζράμ Αλ-Ζάουζα (Σείριος), που λάτρευε μια ομάδα Αράβων»[21]. Από εδώ προέρχεται και το εναλλακτικό όνομα Άσερ, που χρησιμοποίησε ο Γιόχαν Μπάγιερ[22].

Ντογκόν και Σερέρ
Οι Ντογκόν είναι εθνοτική ομάδα στο Μάλι της Δυτικής Αφρικής. Αναφέρεται από ορισμένους ερευνητές ότι έχουν παραδοσιακές αστρονομικές γνώσεις σχετικά με τον Σείριο, οι οποίες κανονικά θα θεωρούνταν αδύνατες χωρίς τη χρήση τηλεσκοπίων. Το 1938 ο Μαρσέλ Γκριόλ (Marcel Griaule) παρουσίασε τη διατριβή για το διδακτορικό του δίπλωμα από το École Pratique des Hautes Etudes (EPHE) με βάση την ερευνητική του εργασία για τους Ντογκόν. Σύμφωνα με τα βιβλία του Γκριόλ και Ντίτερλαϊν Conversations with Ogotemmêli (1965) και The Pale Fox (1972) οι Ντογκόν γνώριζαν την πεντηκονταετή τροχιακή περίοδο του Σείριου και του συντρόφου του πριν από τους δυτικούς αστρονόμους. Αναφέρονται, επίσης, σε ένα τρίτο άστρο που συνοδεύει τους Σείριο Α και B. Επίσης, το βιβλίο του Ρόμπερτ Τεμπλ (Robert Temple) Το μυστήριο του Σείριου, (1976) αποδίδει στους Ντογκόν γνώση των τεσσάρων Γαλιλαιικών δορυφόρων του Δία (Ηώ, Γανυμήδης, Ευρώπη και Καλλιστώ)[23] και των δαχτυλιδιών του Κρόνου, άποψη που έγινε αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων.

Υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την εγκυρότητα των μελετών του Γκριόλ και του Μάρκους Ντίτερλαϊν[24]. Σε ένα άρθρο του 1991, ο ανθρωπολόγος Βάλτερ φαν Μπηκ (Walter van Beek) κατέληξε στο συμπέρασμα -μετά από έρευνά έρευνα που διεξήγαγε στους Ντογκόν- ότι «αν και μιλούν για το σίγκου τόλο (sigu tolo) αυτό που οι Ντογκόν ονομάζουν Σείριο, διαφωνούν εντελώς μεταξύ τους ως προς το ποιο αστέρι είναι. Για ορισμένους είναι ένα αόρατο άστρο που σημειώνει με την ανατολή του την έναρξη του εορτασμού σίγκου, για άλλους είναι η Αφροδίτη η οποία σε διαφορετική θέση, εμφανίζεται ως σίγκου τολόλο (sigu tololo). Όλοι συμφωνούν, ωστόσο, ότι έμαθαν για το αστέρι από τον Γκριόλ»[25].

Στη θρησκεία των Σερέρ της Σενεγάλης, της Γκάμπια και της Μαυριτανίας, ο Σείριος ονομάζεται Γιουνίρ (Yoonir) στη γλώσσα Σερέρ (και σε ορισμένους από τους ομιλητές της γλώσσας Κανγκίν, όλοι εθνοτικά Σερέρ). Ο Σείριος είναι ένα από τα πιο σημαντικά και ιερά άστρα στη θρησκευτική κοσμολογία και τον συμβολισμό των Σερέρ. Οι αρχιερείς και αρχιέρειες των Σερέρ (Σαλτίγκ, (Saltigue)οι κληρονομικοί «ιερείς της βροχής»[26]) χαρτογραφούν την κίνηση του Γιουνίρ για να προβλέψουν τις βροχοπτώσεις που θα επιτρέψουν στους αγρότες Σερέρ την έναρξη των καλλιεργειών. Επίσης, στη θρησκευτική κοσμολογία των Σερέρ ο Σείριος είναι το σύμβολο του σύμπαντος[27].

Ο Σείριος στην εσωτερική φιλοσοφία
Στη θεοσοφία αναφέρεται ότι τα επτά αστέρια των Πλειάδων μεταδίδουν την πνευματική ενέργεια των Επτά Ακτίνων από τον Γαλαξιακό Λόγο στα Επτά Αστέρια της Μεγάλης Άρκτου και στη συνέχεια στον Σείριο. Mέσω του Ηλίου καταφθάνουν στον Θεό της Γης (Σανάτ Κουμάρα) και τελικά μέσω των Διδασκάλων των Επτά Ακτίνων στην ανθρώπινη φυλή[28]  Σύμφωνα με τον Θιβετανό Διδάσκαλο Τζβαλ Κουλ τα Μυστήρια της Μύησης για τον πλανήτη μας προήλθαν αρχικά από τον Σείριο^[29]. Κατά τον ίδιο τρόπο φαίνεται πως η επιρροή του Σείριου έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ανθρωπότητας, διαμόρφωση που έκανε δυνατή την περιπέτεια της εξέλιξης της συνείδησης για το ανθρώπινο βασίλειο. Η νοημοσύνη ως λειτουργία που προέρχεται από τον Σείριο διατρέχει την παγκόσμια μυθολογία και φαίνεται πως από το συγκεκριμένο άστρο ξεκίνησε η εκδίπλωση της συνείδησης, την οποία ονομάζουμε Ατραπό, το μονοπάτι που διέσχισε η ανθρωπότητα από την κατάσταση του ζωανθρώπου στον homo sapiens sapiens και τις κοσμικές του ταυτίσεις. Τούτη η εκδίπλωση της συνείδησης έγινε με την αποκάλυψη γνώσης και τη δημιουργία του πολιτισμού που οδηγεί στην κοσμική συνείδηση. Με αυτή την αποκάλυψη προσφέρθηκε εδώ και πολύ καιρό από τα προφητικά όντα του Σείριου η ευλογία της συμμετοχής στα Μυστήρια της Μύησης^[30].

Τα Μυστήρια της Μύησης, ωστόσο, αποκρύφτηκαν, κυρίως εξαιτίας της αδυναμίας της ανθρωπότητας να ενσωματώσει το αληθινό τους νόημα και παραμένουν σήμερα ριζωμένα σε μυστηριακές θρησκείες  και οργανισμούς αναμένοντας την εκ νέου εγκαθίδρυσή τους στη σύγχρονη πραγματικότητα της ανθρώπινης ζωής και των βασιλείων με τα οποία συνεργάζεται πάνω στο πρόσωπο της γης. Μόλις αποκατασταθούν τα Μυστήρια, θα αποκαλυφθεί και η πραγματική φύση του χρώματος και της μουσικής  όπως και η πραγματική τη φύση της θρησκείας, ο σκοπός της επιστήμης και ο στόχος της εκπαίδευσης[31]. Είναι, επίσης, πιθανό σε αυτή τη μεταμόρφωση να παίξει τον δικό της ρόλο η εσωτερική αστρολογία και η μυστική γεωμετρία. Επιπλέον, τα Μυστήρια περιέχουν στη διδασκαλία και τους τύπους τους το κλειδί για την επιστήμη που θα ξεκλειδώσει το μυστήριο της ηλεκτρικής ενέργειας, ένα μυστήριο που φέρεται ότι αποκαλύφθηκε μόνο μερικώς από την επιστήμη. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Τζβαλ Κουλ το μυστήριο της ηλεκτρικής ενέργειας, θα αποκαλυφθεί πλήρως μόνο όταν η Ιεραρχία είναι και πάλι εμφανώς παρούσα στη Γη[32], παράλληλη προϋπόθεση για την αποκατάσταση των Μυστηρίων. Η λειτουργία της Ιεραρχίας συνιστά αφεαυτού τμήμα των Μυστηρίων, γιατί τα Μυστήρια αφορούν σε εκείνες τις ικανότητες που επιτρέπουν στα μέλη της Ιεραρχίας να εργάζονται συνειδητά με τις ενέργειες του πλανήτη και του ηλιακού συστήματος[33].

Συνοψίζοντας, τα Μυστήρια, που αρχικά μεταδόθηκαν από τον Σείριο, περιέχουν επί του παρόντος τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία:
*Εξελικτική ιστορία κωδικοποιημένη σε αριθμούς και λέξεις
*Εντατικοποιημένες δυνάμεις του χρώματος και της μουσικής
*Εσωτερική αστρολογία και μυστική γεωμετρία
*Το κλειδί για την επιστήμη της ηλεκτρικής ενέργειας
*Τον τρόπο συνεργασίας με την Ιεραρχία

Όταν επιτευχθεί η πλήρης αποκατάσταση των Μυστηρίων και γίνει ευρέως αποδεκτή η νέα παγκόσμια θρησκεία, ένας από τους μηνιαίους εορτασμούς της  «… θα αφιερωθεί στο έργο της επαφής, μέσω της Ιεραρχίας, με τις δυνάμεις του Σείριου»[34]. Αυτός ο εορτασμός λέγεται ότι θα συμβαίνει κατά την πανσέληνο του Αυγούστου, ένα μήνα που συνδέεται κλασικά με το άστρο, γιατί ο Σείριος ανατέλλει μαζί με τον Ήλιο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου του έτους. Η συγκεκριμένη ηλιακή ανατολή του Σείριου υπήρξε αντικείμενο λατρείας στην αρχαία Αίγυπτο. Στο μέλλον, η περίοδος του έτους που χαρακτηρίζεται από την ηλιακή ανατολή του Σείριου θα γίνει αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής. Όταν συμβεί αυτό, θα ολοκληρωθεί και το έργο της επιρροής του Σείριου, διότι εκείνο που αρχικά καθιέρωσε τα Μυστήρια πρέπει να αναζητηθεί και πάλι στην πρακτική αυτών των Μυστηρίων ως σημείο υπέρβασης της έμπνευσης. Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, η πηγή που μας καλεί στην πρόσκτηση μιας κοσμικής συνείδησης, θα αναγνωριστεί σε αυτό το ασύγκριτο εστιακό σημείο της θεότητας που ονομάζεται Σείριος.

Παραπομπές – σημειώσεις
[1] Schaaf, Fred (2008). The Brightest Stars. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, σ. 94.
[2]«IAU Working Group on Star Names (WGSN)». Ανάκτηση 12 Δεκεμβρίου 2018.
[3]«Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1» (PDF). Ανάκτηση 12 Δεκεμβρίου 2018.
[4]«IAU Catalog of Star Names». Ανάκτηση 12 Δεκεμβρίου 2018.
[5] Hinckley, Richard Allen (1899). Star-names and Their Meanings. New York: G. E. Stechert. σσ. 117-125.
[6]“Show Me a Dawn, or “Heliacal,” Rising”. Stanford University.
[7]  “Pleiad, n”.Oxford English Dictionary. Oxford University Press.
[8]“Show Me a Dawn, or “Heliacal,” Rising”. Stanford University.
[9] Holberg, J.B. (2007). Sirius: Brightest Diamond in the Night Sky. Chichester, UK: Praxis Publishing, σ. xi.
[10] Gingerich, O. (1987). Zoomorphic Astrolabes and the Introduction of Arabic Star Names into Europe. Annals of the New York Academy of Sciences. 500: 89–104.
[11] Kak, Subhash. «Indic ideas in the Greco-Roman world». IndiaStar Review of Books. Ανάκτηση 12 Δεκεμβρίου 2018.
[12]“Makarajyothi is a star: senior Thantri”. The Hindu. 2011-01-24. Ανάκτηση 12 Δεκεμβρίου 2018.
[13] Από το αραβικό μπάχμαν, που σημαίνει ρίζα. Καθένας από τους απλανείς θεωρείτο στη μεσαιωνική και αραβική αστρολογία πηγή αστρολογικής δύναμης για σειρά πλανητών. Ο Κορνήλιος Αγρίππας αναφέρει 15 τέτοιους απλανείς στο Three Books of Occult Philosophy (Book II, κεφ. 47 & 52) ως behenii, ανάμεσά τους και τον Σείριο.
[14] Agrippa, Heinrich Cornelius (1533), De Occulta Philosophia.
[15] Ομήρου Ιλιάδα, 22.33–37.
[16] Razi, Hashem (2002). Encyclopaedia of Ancient Iran. Tehran: Sokhan Publications.
[17] Holberg 2007, σ. 22.
[18] Holberg 2007, σ. 23.
[19] Holberg 2007, σ. 24.
[20] Staff (2007). «Sirius». Britannica Online Encyclopedia. Ανάκτηση 14 Δεκεμβρίου 2018.
[21]«Tafsir Ibn Kathir». Ανάκτηση 14 Δεκεμβρίου 2018.
[22] Hinckley, Richard Allen (1899). Star-names and Their Meanings. New York: G. E. Stechert. σσ. 117–25.
[23] Drake, Stillman (1978). Galileo At Work. Chicago: University of Chicago Press, σσ. 5-8.
[24] Bernard R. Ortiz de Montellano. “The Dogon Revisited”. Αρχειοθέτηση από το  πρωτότυπο  15/02/2013. Ανάκτηση 13 Οκτωβρίου 2007.
[25] van Beek, W. A. E.; Bedaux; Blier; Bouju; Crawford; Douglas; Lane; Meillassoux (1991). “Dogon Restudied: A Field Evaluation of the Work of Marcel Griaule”. Current Anthropology. 32 (2): 139–67.
[26] Galvan, D. Ch. (2004), The State Must be our Master of Fire : How Peasants Craft Culturally Sustainable Development in Senegal, Berkeley, University of California Press, σσ. 86-135.
[27] Gravrand, H. (1990) La civilisation sereer : Pangool, vol. 2, Les Nouvelles Editions Africaines du Sénégal, σσ. 20–21, 149–155.
[28] Baker, Douglas (1977). The Seven Rays: Key to the Mysteries. Wellingborough, Herts: Aquarian Press, σσ. 12-13.
[29] Bailey, Alice A., Externalization of the Hierarchy, σ. 299. Επίσης Bailey, Alice A., Rays andInitiations: σσ. 330-331.
[30] Temple Richmond, M. (1997-98). Sirius, the Mysteries and their Restoration. Journal of Esoteric Psychology (11)2, σσ. 1-5.
[31] Bailey, A. A. Rays and Initiations, Lucis Trust, σσ. 331-332.
[32] Bailey, Α.Α. Rays and Initiations, Lucis Trust, σ. 331.
[33] Στο ίδιο.
[34] Bailey, A. A., Esoteric Astrology, Lucis Trust, σ. 299.

Σ.Κ.Σ. 2019