Η Eσωτερική Μαθητεία

Η ρήση του Σόλωνα του Αθηναίου «Γηράσκω αεί διδασκόμενος» διατυπώνει χαρακτηριστικά μια θεμελιώδη αρχή της εσωτερικής φιλοσοφίας. Η ίδια η ζωή, σύμφωνα με τα εσωτερικά πρότυπα, είναι μια διαρκής μαθητεία, από τα μαθήματα της οποίας διευρύνεται η συνειδητότητα και η βιωματική εμπειρία μετατρέπεται σε σοφία.

Ωστόσο, πέρα από τούτο το γενικό πλαίσιο που αφορά στη ζωή, παρατηρούμε ότι σε όλο τον κόσμο έχουν διαμορφωθεί θεμελιώδη συστήματα εσωτερικής εκπαίδευσης, που προσφέρουν συγκεκριμένες μεθόδους και τεχνικές για κάθε ανθρώπινη ψυχή, ανάλογα με τις χωροχρονικές συνθήκες και την ατομική ιδιοσυγκρασία. Με βάση τούτα τα συστήματα δημιουργούνται οι διάφορες σχολές εσωτερικής μαθητείας, που αναλαμβάνουν το υπεύθυνο έργο της πνευματικής καθοδήγησης ανθρώπων που εμπιστεύονται σε αυτές την ατομική τους εξέλιξη. Με άλλα λόγια, ορισμένοι από εκείνους που έχουν προηγηθεί στο βάδισμα των πνευματικών μονοπατιών, αναλαμβάνουν να μεταφέρουν την πείρα και τη σοφία που έχουν αποκομίσει προς όφελος των ανθρώπων που τώρα επιχειρούν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα.

Βέβαια η ουσιαστική έννοια της εσωτερικής μαθητείας δεν περιορίζεται στο πλαίσιο μιας εσωτερικής σχολής. Αντιθέτως, είναι μια διαρκής σπουδή των βαθύτερων περιεχομένων της ύπαρξης, ανεξάρτητα από σχολές και συστήματα, μέσω της οποίας αποσκοπείται εκείνη η διεύρυνση της συνειδητότητας που οδηγεί στην πνευματική πραγμάτωση, από το ατομικό στο ομαδικό, από το διαχωρισμό στην ένωση και στην ταύτιση με το σύνολο της ανθρώπινης ζωής, στην αντίληψη της ουσιώδους ενότητας της ανθρωπότητας και στην αμέριστη προσφορά προς αυτήν, προκειμένου να αντιληφθεί τον πνευματικό της προορισμό.

Σχεδόν από την αυγή του χρόνου επάνω στη Γη υπήρξε η αναγκαιότητα μιας πνευματικής καθοδήγησης και εσωτερικής εκπαίδευσης, προκειμένου να διατηρείται η εστίαση και ο προσανατολισμός προς την Πηγή από την οποία όλα προήλθαν. Το κορυφαίο αυτό έργο επί αιώνες επιτελούσαν οι διάφορες σχολές Μυστηρίων που αναπτύχθηκαν σε όλους τους γνωστούς πολιτισμούς της αρχαιότητας, αλλά γινόταν και μεμονωμένα από τον Δάσκαλο προς τον μαθητή.

Με βάση τις αναπτυσσόμενες ιδιοσυγκρασίες και τις συνθήκες που κατά τόπους διαμορφώθηκαν, παρατηρούμε ότι κυριάρχησαν δύο θεμελιώδη ρεύματα σκέψης επάνω στα οποία στηρίχθηκε το έργο της εσωτερικής εκπαίδευσης. Αφενός το μυστικιστικό ρεύμα, με κύριο φορέα του τα έθνη που αναπτύσσονται στις χώρες της Ανατολής, και αφετέρου το αποκαλούμενο αποκρυφιστικό ρεύμα, του οποίου κύριοι εκφραστές είναι τα έθνη που αναπτύσσονται στις χώρες της Δύσης. Ένας τέτοιου είδους διαχωρισμός, όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, δεν είναι απολύτως ακριβής. Γίνεται με βάση τις κυριαρχούσες τάσεις και δεν ισχύει κατά απόλυτο τρόπο. Στις χώρες της Ανατολής υπάρχει μια μερίδα αναζητητών που ιδιοσυγκρασιακά κλίνουν προς το αποκρυφιστικό ρεύμα, όπως και στις δυτικές επικράτειες υπάρχουν πολλοί που λειτουργούν υπό την επιρροή του μυστικιστικού ρεύματος.

Τα δύο αυτά ρεύματα σκέψης εκφράζουν με ένα διαφορετικό τρόπο την πνευματική αναζήτηση, παρότι είναι πλήρως αποδεκτό ότι και τα δύο αποσκοπούν στην εξύψωση προς την ίδια πνευματική κορυφή, στην επανένωση με την Αρχική Πηγή. Το μυστικιστικό ρεύμα χαρακτηρίζεται από μία άνευ όρων αφιέρωση, μία απόλυτη αφοσίωση στην πνευματική ύπαρξη, κάτι που έχει ως συνέπεια την εστίαση στους υψηλούς στόχους αποσύροντας τη συνείδηση από τα καθημερινά επίπεδα, και μάλιστα με ένα είδος παθητικής εγκατάλειψης προς το θείο, μέσω της οποίας προσδοκάται η πλήρης ένωση και ταύτιση με αυτό. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι στηρίζεται περισσότερο στη λειτουργία του κέντρου της καρδιάς και λιγότερο στο νου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μεγάλοι γκουρού και λάμα της Ανατολής, καθώς και ορισμένοι από τους ασκητές μοναχούς της χριστιανικής εκκλησίας.

Το αποκρυφιστικό ρεύμα έχει ως χαρακτηριστικό του τη διαρκή έρευνα και αναζήτηση για τις αιτίες που κρύβονται πίσω από τα φαινόμενα. Εκείνοι που το ακολουθούν χαρακτηρίζονται από μια αεικίνητη διάνοια, πολωμένη στις εσώτερες όψεις της ύπαρξης, και η οποία αναζητά εξηγήσεις για ολόκληρη τη δημιουργία. Είναι εστιασμένοι στη μελέτη των φυσικών νόμων και ενεργειών που διέπουν το σύμπαν, και φροντίζουν να τις χρησιμοποιήσουν για ένα επιτύχουν την πνευματική τους εξύψωση. Είναι επόμενο αυτοί να έχουν μια ενεργητική στάση προς κάθε τομέα της ζωής, με θεμελιώδη άποψη ότι όλα τα επίπεδα ύπαρξης είναι το ίδιο ιερά, από το κατώτερο έως το ανώτερο. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις τέτοιων ψυχών μπορούμε να θεωρήσουμε μια σημαντική μερίδα επιστημόνων που είναι αληθινά εστιασμένοι στο έργο της ανθρώπινης εξέλιξης, αλλά και εκείνους που χρησιμοποιούν ενεργά τις εσωτερικές μεθόδους για την επίτευξη εξωτερικών αποτελεσμάτων.

Στις σύγχρονες συνθήκες εσωτερικής εκπαίδευσης, ωστόσο, παρατηρείται η ανάπτυξη ενός τρίτου ρεύματος, που ουσιαστικά δεν είναι διαφορετικό μα αποτελεί τη σύνθεση των προηγούμενων ρευμάτων. Η νέα αίσθηση της εσωτερικής μαθητείας απευθύνεται στις νέες γενιές ανθρώπων που φαίνεται ότι ως ιδιοσυγκρασίες είναι σε θέση να συνθέσουν τα ρεύματα και να εκδηλώσουν την πνευματικότητα μέσα από έναν ολοκληρωμένο, συνθετικό δρόμο. Όλο και περισσότερες σχολές εσωτερικής μαθητείας θα ξεπροβάλλουν, που θα απευθύνονται στους ανθρώπους της εποχής μας με τούτη τη διδασκαλία σύνθεσης, η οποία υπερβαίνει τα όσα ίσχυαν τις παλαιότερες εποχές. Μπορεί να χρησιμοποιούνται οι κορμοί και τα θεμέλια της αδιάσπαστης μυστηριακής παράδοσης ως ακρογωνιαίοι λίθοι, αλλά η αίσθηση του καινούργιου διαπνέει αυτές τις διδασκαλίες, απ’ όπου κι αν προέρχονται. Και τούτο το καινούργιο είναι που θα βάλει τη δική του νότα στην εποχή μας. Ήδη τα σημεία της συνειδησιακής μετατόπισης είναι ορατά σε όσους παρατηρούν τις αλλαγές στον κόσμο. Η σύγχρονη εσωτερική μαθητεία είναι σε θέση να βοηθήσει αποτελεσματικά στην αντίληψη αυτών των βαθύτερων αλλαγών, ατομικά και συλλογικά, και να πλατύνει τους πνευματικούς μας ορίζοντες.

Η νέα εποχή που ξανοίγεται εμπρός στην ανθρωπότητα, περνά μέσα από κρίσιμες καμπές και μεταβατικά στάδια, αλλά το όραμα είναι φωτεινό και ισχυρό. Ένα όραμα που καταργεί τις διαφορές και τις διακρίσεις και ενισχύει τη σύνθεση και την ενωμένη πορεία προς το πνευματικό μέλλον όλων των εξελίξεων που κατοικούν σε αυτόν τον πλανήτη.